1. Bệnh mốc sương:
1.1. Triệu chứng
- Bệnh gây hại trên các bộ phận của cây như: lá, thân, rễ, hoa, trái, củ.
- Trên lá: lúc đầu là một đốm nhỏ màu xanh tái hơi ướt, không có ranh giới rõ rệt ở mép lá. Sau lan vào phía trong phiến lá thành vết lớn, màu nâu đen, có ranh giới rõ rệt. Mặt dưới lá có lớp trắng xốp. Bệnh nặng làm toàn bộ phiến lá bị khô.

- Trên thân cành: vết bệnh lúc đầu có hình bầu dục nhỏ, sau lan rộng bao quanh thân làm thân thối mềm, úng nước và dễ gãy.

- Trên hoa: vết bệnh màu nâu hoặc nâu đen ở đài hoa, sau đó lan rộng làm cho hoa bị rụng.
- Trên quả: vùng nhiễm bệnh có màu nâu đậm, cứng và nhăn. Khi trời ẩm ướt làm cho quả bị thối.

1.2. Nguyên nhân gây bệnh và điều kiện phát sinh phát triển:
- Do nấm Phytophthora infestans gây ra.
- Bệnh phát triển thuận lợi trong điều kiện thời tiết ẩm và mát, nhiệt độ từ 18-220C.
- Nhiệt độ thích hợp nhất để bào tử nảy mầm hình thành bào tử động là 1-14°C. Còn ở nhiệt độ cao hơn 20°C thì nảy mầm hình thành ống mầm. Trên 28°C hoặc dưới 4°C bào tử không nảy mầm. Ở nhiệt độ 12-14°C, trong giọt nước bào tử bắt đầu nảy mầm sau 15 phút và sau 1 giờ tỷ lệ nảy mầm đã đạt tới 25-75%. Loại bào tử được hình thành trong điều kiện thích hợp, nhiệt độ dưới 18°C, độ ẩm cao thì càng có khả năng nảy mầm lớn. Tuổi bào tử càng non thì tỷ lệ nảy mầm càng cao, độ chua thích hợp để nảy mầm là pH = 5-5,5. Nấm xâm nhập vào cây qua lỗ khí hoặc trực tiếp qua biểu bì. Một bào tử nảy mầm hoặc bào tử động cũng có thể xâm nhập tạo thành vết bệnh. - Nhiệt độ tối thiểu để nấm xâm nhập là 12°C, nhiệt độ thích hợp nhất là 18-22°C. Thời kỳ tiềm dục của bệnh ở lá là 2 ngày, trên quả là 3-10 ngày. Nguồn bệnh truyền từ năm này qua năm khác bằng sợi nấm, bào tử trứng có ở trên tàn dư lá cà chua và khoai tây bị bệnh, sợi nấm còn tồn tại ở hạt cà chua. Đến vụ trồng, sợi nấm hoặc bào tử trứng phát dục nảy mầm xâm nhập. Trong thời kỳ cây sinh trưởng, bệnh lây lan, phát triển nhanh chóng bằng bào tử vô tính.

1.3.Biện pháp phòng trừ
- Vệ sinh đồng ruộng bao gồm cả việc hủy bỏ những quả cà hỏng, cắt tỉa loại bỏ các lá già, lá bệnh cho vào hố ủ phân và đậy kỹ bằng các nguyên liệu dày khác. Bởi vì bào tử vẫn có thể lan truyền từ hố ủ phân nếu hố bị mở.
- Chọn cây khỏe không bị bệnh mới đem ra trồng.
- Nên trồng thưa hơn trong mùa mưa và làm giàn cẩn thận, định hình chùm hoa chùm quả. Bố trí hướng luống theo đông tây tạo điều kiện cho ánh nắng xuyên vào nhanh làm ráo những giọt sương trên lá ngăn ngừa bào tử nảy mầm.
- Hạn chế tưới vào buổi chiều
- Bệnh mốc sương gây hại nặng vào mùa mưa, nên việc phun thuốc thường hay bị mưa rửa trôi, hiệu lực của thuốc ngắn. Hiệu quả của việc phun thuốc tùy thuộc vào lúc phun, phải dựa theo sự dự tính chính xác, phát hiện kịp thời khi ổ bệnh xuất hiện, phun thuốc đúng cách thì mới khống chế được bệnh đồng thời giảm được chi phí. Hiện nay theo một số ý kiến khi nấm Phytophthora infestans đã hình thành nhiều chủng sinh học kháng thuốc. Vì vậy việc thay đổi các loại thuốc khi phòng trừ cũng là cần thiết.
- Dùng một trong các loại thuốc: Copper Hydroxide (DuPontTM KocideÒ 46.1 DF), Mancozeb + Metalaxyl – M (Ridomil Gold Ò68 WP) Clorothalonil (Daconil 500 SC), Thiophanate-Methyl (T.sin 70WP); Trichoderma viride (Biobus 1.00WP), Tổ hợp dầu thực vật (TP - Zep 18EC), Mandipropamid + Chlorothalonil (Revus opti 440SC), Zineb (Tigineb 80WP, Zodiac 80WP)

2. Bệnh xoăn lá: 

3. Bệnh héo xanh và héo vàng: 

3.1.1. Đặc điểm nhận biết:

3.1.2. Điều kiện phát sinh gây hại

3.2. Bệnh héo xanh

3.2.1. Triệu chứng

- Cây nhiễm bệnh biểu hiện ban đầu là các lá ngọn héo xanh rũ xuống, về sau các lá phía gốc tiếp tục héo xanh cụp xuống, cuối cùng dẫn tới toàn cây héo rũ tái xanh, gãy gục xuống và chết.

- Hiện tượng héo xanh ban đầu xảy ra có thể ở một cành, thân hoặc một nhánh về một phía của cây cà chua, sau đó dẫn tới toàn cây héo xanh rũ xuống. Quan sát những cây nhiễm bệnh thường thấy ở phần phía gốc sát mặt đất vỏ thân sù sì đó là nét triệu chứng đặc trưng của cây cà chua khi bị bệnh héo xanh vi khuẩn.

3.2.2. Nguyên nhân gây bệnh và điều kiện phát sinh, phát triển
- Do vi khuẩn Pseudomonas solanacearum gây ra. Hay còn gọi Ralstonia solanacearum. Vi khuẩn hình gậy 0,5 × 1,5 µm, háo khí, chuyển động có lông roi (1 - 3) ở đầu. Nhuộm gram âm. Trên môi trường Kelman (1954) khuẩn lạc màu trắng kem nhẵn bóng, nhờn (vi khuẩn có tính độc gây bệnh). Nếu khuẩn lạc chuyển sang màu nâu, nhăn nheo là isolate vi khuẩn mất tính độc. Để phát hiện dòng vi khuẩn có tính độc thường dùng môi trường chọn lọc TZC. Trên môi trường này isolate vi khuẩn có tính độc sẽ có khuẩn lạc ở giữa màu hồng, rìa trắng. Vi khuẩn phát triển thích hợp ở pH 7-7,2. Nhiệt độ thích hợp 24-37oC. Nhiệt độ gây chết 52oC. Đây là vi khuẩn đa thực: hại trên 200 loài cây trồng.

- Bệnh lan truyền từ cây này sang cây khác trên đồng ruộng nhờ nước tưới, nước mưa, gió bụi, đất bám dính ở các dụng cụ dùng để vun sới, chăm sóc cây. Vai trò của tuyến trùng nốt sưng Meloidogyne incognita và các loài tuyến trùng khác hoạt động ở trong đất, tạo vết thương cho vi khuẩn lan truyền, lây bệnh hỗn hợp rất đáng chú ý để ngăn ngừa.
- Bệnh xuất hiện gây hại ở cả giai đoạn vườn ươm cây con và ở ruộng trồng ngoài sản xuất, gây hại nặng khi cây cà chua đã lớn, nhất là giai đoạn ra nụ - hoa đến hình thành quả non - quả già thu hoạch. Ở giai đoạn cây con nhiễm bệnh thường làm toàn bộ lá héo rũ nhanh chóng, lá héo xanh gục xuống, cây chết xanh.
- Bệnh phát triển mạnh và nhanh trong điều kiện nhiệt độ cao, mưa gió, nhất là ở trên đất cát pha, thịt nhẹ hoặc đất đã nhiễm vi khuẩn, trồng các giống mẫn cảm từ trước. Nhiệt độ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới sự phát sinh phát triển của bệnh. Nhiệt độ thích hợp nhất là 24 – 370C, ẩm độ cao, tưới nhiều, tưới ngập rãnh đều là điều kiện tốt cho bệnh xâm nhiễm phát triển mạnh, lan truyền dễ dàng.
- Đất khô ải hoặc ngâm nước dài ngày (luân canh lúa nước), bón phân đạm hữu cơ, phân hoai mục với lượng cao (thâm canh) đều có khả năng làm giảm bệnh.
Nguồn bệnh vi khuẩn đầu tiên lưu truyền qua vụ qua năm là đất, tàn dư cây bệnh và củ giống (khoai tây). Ở trong đất vi khuẩn có thể bảo tồn sức sống lâu dài tới 5 - 6 năm hoặc 6 - 7 tháng tuỳ thuộc vào ảnh hưởng của nhiệt độ, độ ẩm, loại đất, các yếu tố sinh vật và các yếu tố khác.
- Đối với cà chua, hầu như các giống trồng trong sản xuất của nước ta đều nhiễm.
3.2.3. Biện pháp phòng trừ
- Dùng giống kháng Vimina 1, 2, 3 là các giống chuyên dùng cho gốc ghép kháng bệnh héo rũ vi khuẩn hại cà chua.
- Vệ sịnh sạch sẽ cây ký chủ phụ là cỏ dại xung quanh ruộng. Chú ý các dòng nước chảy khi mưa từ các ruộng khác có trồng cà chua hoặc từ ruộng đã nhiễm bệnh. Luôn luôn thu gom tiêu hủy các cây bệnh trên ruộng, sau khi thu hoạch cần thu gom tàn dư cây trồng ngay. Không để cây bệnh tồn tại trên ruộng là nguồn lây nhiễm bệnh cho vụ sau.
- Công tác tỉa cành bấm ngọn phải chú ý dụng cụ như dao, kéo cần thiết phải khử trùng liên tục nếu trên ruộng đã xuất hiện bệnh.
- Cần sử dụng nguồn nước tưới không ô nhiễm nguồn bệnh, sẽ rất nguy hiểm nếu các nguồn nước bị nhiễm bởi những tàn dư cây bệnh của những nông dân khác cho xuống mương hoặc để ở đầu bờ, ngâm nước.
- Tăng cường nguồn phân hữu cơ cho cây khỏe (có thể dùng phân chuồng hoai mục) để tăng khả năng chống chịu bệnh của cây.
- Không trồng cà chua trên đất đã bị nhiễm bệnh nặng.
- Luân canh với cây trồng khác họ (nhất là lúa nước).
- Sử dụng thuốc gốc đồng để phòng trừ bệnh như: Oxytetracycline 50g/kg + Streptomycin 50 g/kg (Miksabe 100WP); Copper Oxychloride + Streptomycin sulfate + Zinc sulfate (PN - balacide 32WP); Gentamicin Sulfate 2% + Oxytetracycline Hydrochloride 6% (Avalon 8WP); ….

Nguồn: 

Tổng hợp từ các nguồn

Bạn có thích bài viết này...?

Nhận tin miễn phí hằng ngày!	Follow us!